De consumenten prijsindex alle huishoudens (CPI) die het CBS berekent geeft de gemiddelde prijsverandering weer van goederen en diensten die huishoudens aanschaffen. De CPI is een voorbeeld van het werken met procenten.
Het jaar 2000 is het indexjaar, de totale prijs van de $1600$ artikelen en diensten waarvan het CBS de prijsontwikkeling volgt wordt aan het begin van het jaar 2000 op $100$ gesteld, zeg maar $100$% genoemd. Vervolgens wordt berekend hoeveel die totale prijs aan het begin van een ander jaar is en uitgerekend met hoeveel procent hij is gestegen of gedaald t.o.v. de prijs in 2000. Dat is het indexcijfer voor dat jaar.

Je ziet dat voor 2006 het indexcijfer $\mathrm{114,4}$ bedraagt. De prijzen zijn dus gemiddeld voor de consument met $\mathrm{14,4}$% gestegen t.o.v. die in 2000.

De prijsstijging t.o.v. 2005 reken je zo uit: de toename is $\mathrm{114,4}-\mathrm{113,1}=\mathrm{1,3}$ en dat is het $\frac{\mathrm{1,3}}{\mathrm{113,1}}$ deel van $\mathrm{113,1}$.
Uit deze deling komt ongeveer $\mathrm{0,011}$ en dat is $\mathrm{1,1}$%.
De prijsstijging t.o.v. 2005 is daarom $\mathrm{1,1}$%. In de tabel heet dit de jaarmutatie.

De prijsstijging t.o.v. 2004 is $\frac{\mathrm{114,1}-\mathrm{111,2}}{\mathrm{111,2}}\approx \mathrm{0,0288}\approx \mathrm{2,9}$%.