Kansen en tellen > Machten en faculteiten
123456Machten en faculteiten

Uitleg

Stel je voor dat je wilt berekenen hoeveel verschillende pincodes van vier cijfers mogelijk zijn.
De eerste vraag die je kunt stellen: mag ik cijfers herhalen of niet?

Als bij de pincode herhaling van de cijfers is toegestaan, dan kun je de situatie weergeven in dit wegendiagram:

Het aantal mogelijkheden is: 10 · 10 · 10 · 10 = 10 4
Hier bereken je het aantal mogelijkheden met behulp van machten.
Dat komt omdat je cijfers mag herhalen.

Maar als je allemaal verschillende cijfers wilt hebben...

Als bij de pincode van 4 cijfers herhaling van cijfers niet is toegestaan dan ziet het wegendiagram met alle mogelijkheden er zo uit:

Het aantal mogelijkheden is: 10 · 9 · 8 · 7 = 5040.

Omdat het berekenen van dergelijke aflopende vermenigvuldigingen nogal tijdrovend is, hebben wiskundigen daarvoor het begrip "faculteit" ingevoerd.

10 · 9 · 8 · 7 · 6 · 5 · 4 · 3 · 2 · 1 wordt 10 ! genoemd.
Je rekenmachine beschikt over een functie om faculteiten te berekenen.
Controleer maar eens dat 10 ! = 3628800.
Ga ook na dat: 6 ! = 720, dat 1 ! = 1> en dat 0 ! = 1.

Je kunt 10 · 9 · 8 · 7 = 5040 uitrekenen met behulp van faculteiten: 10 · 9 · 8 · 7 = 10 · 9 · 8 · 7 · 6 · 5 · 4 · 3 · 2 · 1 6 · 5 · 4 · 3 · 2 · 1 = 10 ! 6 ! .

Ga na, dat dit inderdaad 5040 oplevert.
Het werken met faculteiten is vooral handig als het om grote aantallen gaat.

Opgave 1

Je hebt zes verschillend gekleurde kaartjes. Op die kaartjes wil je de letters A, B, C, D, E of F zetten.

a

Op hoeveel manieren kan dat als je op meerdere kaartjes dezelfde letter toelaat?

b

Op hoeveel manieren kan dat als elk kaartje een verschillende letter moet krijgen?

Opgave 2

Je hebt zes verschillend gekleurde kaartjes. Op die kaartjes wil je één van de letters van het alfabet zetten.

a

Op hoeveel manieren kun je er letters op zetten als je op meerdere kaartjes dezelfde letter toelaat?

b

Op hoeveel manieren kun je er letters op zetten als elk kaartje een andere letter moet krijgen?

verder | terug